دندان قروچه غالباً هنگام خواب رخ می‌دهد. اکثر افراد از این که شب‌ها دندان‌هایشان را روی هم فشار می‌دهند و می‌سایند بی‌خبرند ، اما سردرد سنگین و درد فک صبحگاهی نشان دهنده دندان قروچه شبانه است . به علاوه ممکن است همسرشان صدای روی هم فشار دادن دندان‌ها را بشنود.

علل دندان قروچه:

سابق بر این تصور می‌شد که ناهنجاری‌های بایت و شیوه نامناسب روی هم قرار گرفتن دندان‌ها دلیل دندان قروچه کردن است و به همین دلیل دندانپزشک بایت را با تراشیدن دندان‌ها اصلاح می‌کرد . اما امروزه دندان قروچه را از علائم استرس و اضطراب می‌دانند . اختلال‌های خواب ، مصرف بعضی داروها و هم محور نبودن استخوان فک یا دندان‌ها نیز از دلایل ثانویه دندان قروچه کردن محسوب می‌شود.

مشکلات ناشی از دندان قروچه کردن:

بدیهی است که دندان قروچه کردن مداوم باعث می‌شود دندان‌ها تا ریشه ساییده شود و عوارض زیر بروز یابد:
ساییده شدن مینا تا عاج دندان که حساسیت دندان را به دنبال دارد.
ترک خوردن و شکستگی پرکردگی دندان
لق شدن دندان‌ها و تحلیل رفتن لثه
پوسیدگی دندان
آسیب‌دیدگی عصب

چه افرادی نیاز به استفاده از محافظ دهان دارند ؟

    تمام افرادی که فعالیت‌های ورزشی دارای برخورد مستقیم انجام می‌دهند . تمام افراد (بزرگ‌سال و کودک) که فعالیت‌های ورزشی دارای برخورد مستقیم همچون راگبی، بوکس، فوتبال، هاکی روی یخ، هاکی، بسکتبال و چوگان انجام می‌دهند ، بهتر است از محافظ دهان برای انجام این ورزش‌ها استفاده کنند.

    افرادی که فعالیت‌های ورزشی خاص بدون برخورد مستقیم انجام می‌دهند . برای مثال در این زمینه می‌توان از افرادی که ورزش ژیمناستیک انجام می‌دهند ، نام برد.

    افرادی که فعالیت‌های تفریحی خاص انجام داده و به همین خاطر در معرض ریسک ایجاد آسیب‌دیدگی قرار دارند. برای مثال در این زمینه می‌توان از افرادی که دوچرخه سواری کوهستان یا سوارکاری انجام می‌دهند، نام برد.

    افراد بزرگسال و کودکانی که دندان‌های خود را در طول شب به یکدیگر فشار داده و عادت دندان‌قروچه دارند.
    افرادی که از بریس یا سایر ابزارهای ارتودنسی استفاده می‌کنند. با توجه به اینکه وارد شدن ضربه به ناحیه صورت می‌تواند باعث ایجاد آسیب برای بریس یا سایر ابزارهای ارتودنسی ثابت استفاده شده در دهان شود، بهتر است فرد از محافظ دهان در هنگام قرار گرفتن در شرایط احتمالی آسیب‌زا استفاده نماید.

انواع محافظ دهان :
امروزه سه نوع مختلف محافظ دهان به شرح زیر وجود دارند:

محافظ دهان ثابت:
این نوع از محافظ‌های دهان به صورت پیش ساخته تهیه شده و قابل تهیه از داروخانه‌ها و فروشگاه‌های عرضه کننده محصولات ورزشی هستند . این نوع محافظ به نسبت ارزان قیمت می‌باشد . به هر حال ، این محافظ‌ها قابلیت تنظیم محدود داشته و به نسبت بزرگ هستند . به همین خاطر تنفس کردن و صحبت کردن با آن‌ها دشوار است. همچنین این محافظ‌ها حمایت کمی از دندان‌ها ایجاد کرده و به همین خاطر دندان‌پزشکان استفاده از آن‌ها را کمتر به افراد توصیه می‌کنند .

محافظ دهان قابل شکل‌دهی با آب جوش و فشار دندان:
این نوع محافظ دهان را نیز می‌توان از بسیاری فروشگاه‌های لوازم ورزشی و داروخانه‌ها تهیه کرد . عملکرد این محافظ‌ها بهتر از محافظ دهان ثابت بوده و از مواد ترموپلاستیک ساخته می‌شوند . این محافظ‌ها در آب گرم قرار گرفته و نرم می‌شوند . در ادامه محافظ از طریق فشار وارد شده از طریق انگشتان و زبان قالب دندان‌های فرد را به خود خواهد گرفت.

محافظ دهان سفارشی:
محافظ دهان سفارشی ابزاری است که در دندانپزشکی یا لابراتوار بر اساس قالب تهیه شده از دندان‌ها ساخته می‌شود . به این منظور ابتدا دکتر فاطمه رحیمی دارای فعالیت حرفه ای در زمینه لمینیت دندان از وضعیت دهان و دندان‌های بیمار قالب تهیه کرده و سپس از مواد مخصوص برای ساخت محافظ دهان استفاده می‌کند . با توجه به استفاده از مواد خاص و به خاطر زمان و فعالیت‌های اضافی مورد نیاز برای ساخت، این نوع محافظ‌ها گران‌تر از سایر انواع محافظ‌های دهان بوده، اما راحتی و حفاظت بیشتری را برای دهان و دندان‌ها ایجاد می‌کنند.

محافظ شبانه:
چه کسانی لازم است از محافظ شبانه استفاده کنند؟
استفاده از محافظ شبانه می‌تواند تاثیر قابل توجه بر کیفیت خواب و سلامت فرد داشته باشد. به این ترتیب لازم است فرد از محافظ شبانه برای اهداف زیر استفاده کند:
جلوگیری از فرسایش دندان‌ها
در صورتی که فرد در زمان خواب دندان‌های خود را به هم فشار داده یا مشکل دندان‌قروچه داشته باشد، لازم است به منظور جلوگیری از فرسایش دندان‌ها، ایجاد ترک خوردگی و شکستگی، یا تحلیل و عقب رفتگی لثه از محافظ شبانه استفاده شود.
بهبود شرایط تنفس
استفاده از محافظ شبانه می‌تواند مسیر تنفسی را باز کرده و باعث بهبود شرایط تنفس و کاهش خروپف در طول خواب شود.
درمان یا کاهش درد فک
استفاده از محافظ شبانه می‌تواند انقباض و گرفتگی عضلات فک را کاهش داده و این عضلات را ریلکس نماید. به این ترتیب فضای ایجاد شده بین دندان‌ها در هنگام قرار گرفتن این محافظ در دهان می‌تواند گرفتگی عضلات فک و مشکلات مفصل گیجگاهی را کاهش دهد.
کاهش مشکل صدا دادن فک
صدا دادن فک یکی از مشکلات مفصل گیجگاهی است که امکان درمان کامل آن با استفاده از محافظ شبانه وجود ندارد. به هر حال محافظ شبانه می‌تواند باعث کاهش شرایط این مشکل شود.
درمان مشکلات مفصل گیجگاهی
استفاده از محافظ شبانه می‌تواند به باز نگه داشتن دندان‌ها و نیز رفع قفل شدگی فک کمک کند. قفل شدگی فک اشاره به شرایطی دارد که مطابق آن میزان باز شدن دهان به خاطر اسپاسم عضلات به‌طور مشخص کاهش پیدا می‌کند.
محافظت از دندان‌ها در طول انجام فعالیت‌های ورزشی
محافظ شبانه را می‌توان در هنگام انجام فعالیت‌های ورزشی که در هنگام انجام آن‌ها احتمال فشار دادن یا سایش دندان‌ها به یکدیگر وجود دارد نیز استفاده کرد. برای مثال در این رابطه می‌توان از ورزش‌های تنیس، دوچرخه سواری، گلف، تیراندازی و سایر ورزش‌های مانند آن نام برد.
کاهش استرس
محافظ شبانه معمولاً زمانی مفید است که فرد در برخی موقعیت‌های خاص قرار گرفته و در نتیجه فشار وارد شده، بیمار دندان‌های خود را به هم فشار می‌دهد. به این ترتیب استفاده از محافظ شبانه می‌تواند در هنگام رانندگی، ایجاد مشکلات شغلی و یا هرگونه فشار یا تنش در زندگی مفید باشد.

محافظ شبانه چگونه عمل می‌کند؟
محافظ شبانه حرکت آزادانه عضلات و ریلکس شدن آن‌ها را امکان‌پذیر می‌کند. علاوه بر این محافظ شبانه می‌تواند دندان‌ها را از هم جدا نگه داشته و از سایش آن‌ها به یکدیگر جلوگیری کند. به این ترتیب با استفاده از محافظ شبانه فرد می‌تواند بدون ناراحتی یا مشکل تنفسی بخوابد. امروزه محافظ‌های شبانه در ظاهرها و اندازه‌های مختلف موجود بوده و با مواد گوناگون ساخته می‌شوند.

انواع محافظ‌های شبانه:
امروزه انواع مختلفی از محافظ‌های شبانه به شرح زیر در دندانپزشکی در سعادت آباد وجود دارد:
پوشش کامل و جزئی
محافظ شبانه با پوشش کامل تمام دندان‌های فک بالا و پایین را پوشش داده و محافظت می‌کند. این محافظ‌ها در وضعیت قرار گرفتن دندان‌ها بر روی یکدیگر اختلال ایجاد نکرده و از دندان‌ها در برابر دندان‌قروچه محافظت می‌نمایند. این نوع محافظ‌های شبانه بیشتر از همه برای افراد مورد استفاده قرار می‌گیرند و استفاده آن‌ها به صورت ایمن و محافظه‌کارانه امکان‌پذیر است. محافظ‌های شبانه با پوشش جزئی فقط تعدادی از دندان‌ها که برای فرد مشکل ایجاد کرده‌اند را تحت پوشش قرار می‌دهند. استفاده از این ابزارها می‌تواند به کاهش دندان‌قروچه و گره شدن عضلات فک کمک کند، اما به‌طور همزمان می‌تواند تغییرات ناچیز در وضعیت قرارگیری دندان‌ها بر روی یکدیگر ایجاد نماید.

نرم و سخت:
اکثر محافظ‌های شبانه از مواد اکلریلیک سخت ساخته شده و می‌توانند نقش موثر در محافظت از دندان‌ها داشته باشند. این محافظ‌ها دوام و ماندگاری طولانی داشته و یک انتخاب مناسب برای افرادی هستند که دچار مشکل دندان‌قروچه بوده یا دندان‌های خود را به یکدیگر فشار می‌دهند. محافظ‌های شبانه نرم از مواد پلی وینیل (poly-vinyl) ضخیم ساخته می‌شوند . استفاده از محافظ‌های نرم می‌تواند راحتی بیشتری برای بیمار ایجاد کرده و به‌طور خاص برای افرادی مناسب باشد که در طول شب دندان‌قروچه خفیف دارند. در این شرایط، حفاظت محدود ایجاد شده از دندان‌ها برای حل مشکل و نگهداری از ساختار دندان‌ها کافی خواهد بود. علاوه بر این، محافظ‌های نرم بیشتر برای افرادی مناسب است که از مشکل سایش دندان‌ها به هم و نه دندان‌قروچه رنج می‌برند. به این ترتیب مواد نرم استفاده شده در این محافظ‌ها نیروی ناشی از سایش دندان‌ها به هم را کاهش می‌دهد.